Asimilasi seni khat, Jawi satukan budaya Malaysia

 Oleh Siti Nurshahidah Sah Allam

Malaysia terbentuk daripada gabungan pelbagai budaya dan etnik. Kepelbagaian ini membentuk keunikan ideologi, fahaman dan pengetahuan baharu. Keunikan satu budaya adalah pengetahuan baharu untuk satu budaya lain dan bagi memahaminya, proses asimilasi berkesan merungkai keunikan.

Bagi masyarakat majmuk proses asimilasi ini biasa berlaku bagi mewujudkan perpaduan antara kaum majoriti dan minoriti. Proses ini mempunyai pelbagai jenis termasuklah asimilasi bahasa.

Pengenalan seni khat dan tulisan Jawi oleh kerajaan perlu dilihat dari perspektif positif yang membuka ruang dan peluang kaum Cina serta India mengenali kedua-dua seni itu, sekali gus melestarikan perpaduan kaum yang dipertahankan.

Sesuatu ilmu daripada suatu budaya lain tidak wajar dipandang asing, malah perlu dilihat dalam konteks ekplorasi ilmu baharu. Mempelajari ilmu baharu tidak merugikan, malah membawa manfaat untuk mempelbagaikan kemahiran seseorang individu.

Pengenalan seni khat dan Jawi dalam sistem pendidikan nasional oleh kerajaan membuka ruang dan peluang kepada murid Cina dan India mempelbagaikan kemahiran pembelajaran.

Seni ini tidak wajar dilihat dalam konteks agama, kaum dan politik. Terdahulu, murid mempelajari seni mempertahankan diri daripada pelbagai budaya dan seni tarian pelbagai etnik, begitulah juga seni khat dieksplorasi dari sudut kepelbagaian seni tulisan.

Kepelbagaian kemahiran dipelajari murid di sekolah perlu dilihat dari skop pembangunan dan pembentukan persona personaliti, kemahiran berfikir dan membentuk daya kreativiti seseorang murid.

Dalam proses pertumbuhan dan perkembangan murid, kemahiran ekplorasi seni khat dan tulisan Jawi dijangka membentuk pusat kreativiti dalam pemikiran anjal yang tidak jumud.

Penggunaan alatan seni khat dan Jawi pastinya menjadikan proses pembelajaran murid lebih menyeronokkan dan mencipta suasana pembelajaran lebih efektif serta mampu meningkatkan kemahiran komunikasi murid dalam pelbagai bahasa.

Justeru, eksplorasi seni khat dan tulisan Jawi membawa impak positif bukan sahaja kepada pembentukan persona personaliti murid, malah meningkatkan keupayaan dalam menguasai ilmu baharu.

Kemerdekaan Malaysia unik berbanding negara lain. Kejayaan masyarakat berbilang bangsa, kaum dan etnik tinggal sebumbung sebagai satu negara menjadi model perpaduan rujukan dunia. Bagaimana ini dicapai?

Ini kerana kaum minoriti negara ini mampu mengasimilasi budaya kaum majoriti. Penerimaan budaya majoriti adalah praktis gaya dan cara hidup kaum minoriti melalui asimilasi budaya. Begitu juga halnya asimilasi seni khat dan tulisan Jawi kepada masyarakat Cina dan India, yang memberi ruang untuk mengenali seni dalam mempelbagaikan kemahiran.

Di samping kemahiran, pengenalan seni khat dan Jawi mampu mengukuhkan perpaduan kaum yang berbilang bangsa dan sekali gus mencipta kelainan dalam kebiasaan.

Sebagai contoh, seni khat dan Jawi dalam premis masyarakat Cina dan India seumpama ucapan selamat datang kepada kaum Melayu untuk mengunjungi premis itu, Begitu juga apabila orang Melayu mampu bertutur bahasa Mandarin, sudah pasti memudahkan urusan antara kedua-dua belah pihak.

Saranan kerajaan memperkenalkan seni khat dan Jawi dalam sistem pendidikan negara usah dipandang serong atau diprotes. Proses asimilasi ini sudah sebati dalam masyarakat majmuk Malaysia.

Di negara ini asimilasi budaya terbentuk dalam pelbagai jenis seperti perkahwinan campur budaya yang pastinya menuntut pemahaman nilai satu budaya dengan budaya lain. Asimilasi ini juga dilihat dalam seni bina. Sebagai contoh di kebanyakan masjid di Melaka seperti Masjid Cina yang unik dengan reka bentuk pagoda serta kaligrafi tulisan Cina.

Asimilasi perkahwinan dan seni reka bentuk rumah ibadah, asimilasi budaya di negara ini secara langsung melestarikan perpaduan kaum. Nilai indah budaya Melayu, Cina dan India dikongsi bersama sebagai rutin dan gaya hidup.

Contoh, masakan Melayu yang boleh dirasai masyarakat Cina dan India, manakala roti canai serta teh tarik turut dijamu kaum Melayu dan Cina.

Justeru, disarankan seluruh masyarakat majmuk di Malaysia berfikiran terbuka dan memberi ruang kepada minda untuk mengeksplorasi seni khat dan Jawi bagi mempelbagaikan kemahiran serta mengukuhkan perpaduan.

Penulis adalah Pensyarah Kanan Fakulti Komunikasi dan Pengajian Media Universiti Teknologi MARA (UiTM) Melaka